Autismevriendelijkheid

Belang Het concept autismevriendelijkheid stimuleert om na te denken over hoe rekening gehouden kan worden met de specifieke behoeften en kwetsbaarheden van autisten.

Belang

Autismevriendelijkheid is een vriendelijkheidsconcept dat is afgeleid van concepten als klantvriendelijkheid en kindvriendelijkheid. Het gebruik van de term stimuleert nadenken over de manier rekening gehouden kan worden met de specifieke behoeften en kwetsbaarheden van autisten.

Autismewoordenboek

1Autismevriendelijkheid als kwaliteitslabel

Autismevriendelijk is een kwaliteitslabel dat wordt toegekend aan organisaties die voldoen aan de criteria voor autismevriendelijkheid. Deze criteria worden vastgesteld en getoetst door een beoordelingsinstantie. Het label vormt een zekere garantie voor voor autismevriendelijkheid.

2Autismevriendelijkheid als intentieverklaring

Autismevriendelijkheid is een intentie. Het geeft aan dat een organisatie de intentie heeft om de verscheidenheid van mensen te aanvaarden en bewust en actief rekening te houden met de behoeften van mensen die autistische kenmerken hebben.

3Autismevriendelijkheid als kenmerk

Autismevriendelijkheid is een kenmerk die een omgeving of activiteit kan hebben. Bij een omgeving heeft het vaak te maken met de afwezigheid van onprettige sensorische prikkels en de aanwezigheid van een rustige ruimte, waar autistische mensen tot rust kunnen komen. Bij een activiteit gaat het bijvoorbeeld om aanpassingen in de manier van communiceren, zoals het vergroten van de voorspelbaarheid van de activiteit, door van te voren duidelijk uit te leggen wat er gaat gebeuren. Maar autismevriendelijkheid kan ook het kenmerk zijn van een product, proces of taalgebruik.

4Autismevriendelijkheid als competentie

Netzoals klantvriendelijkheid of kindvriendelijkheid kunnen we autismevriendelijkheid als competentie van een persoon of organisatie zien. Netzoals iemand klantvriendelijk of kindvriendelijk kan zijn, kan iemand ook waarneembaar gedrag vertonen waaruit blijkt dat iemand de kennis, vaardigheden en houding heeft waarmee het doel "autismevriendelijkheid" bereikt wordt.

5Autismevriendelijkheid als politieke utopie

Utopie is een technische term bedacht door Thomas More. Hij gebruikt het als titel voor zijn boek Utopia (1516), dat in detail een niet-bestaande samenleving beschrijft. Het woord komt van het Grieks ou ("niet") en topos ("plaats"). Het lijkt op het woord eutopia wat een "goede plaats" betekent. Er zijn verschillende vormen van utopie, waaronder economische, religieuze en politieke. In deze blog zien we autismevriendelijkheid als een politieke utopie, een realiseerbaar ideaal van een samenleving waarin autisten net als anderen zichzelf kunnen zijn.

De gemeente Renkum wil een autismevriendelijke gemeente zijn door ervoor te zorgen dat inwoners met autisme alle kansen krijgen om zich naar vermogen te ontwikkelen. [intentie]

Gemeente Renkum

Autisme Centraal heeft Stekene het label van autismevriendelijke gemeente toegekend.

Gemeente Stekene

De interne communicatie is autismevriendelijk: concreet, logisch en (ook) visueel. [kwaliteitscriterium]

PAS

De camping is autismevriendelijk ingericht en wordt op een autisme vriendelijke manier geëxploiteerd. [kenmerk]

VVV

Synoniemen

autisme-toengankelijkheid
autisme-bewustzijn
autisme-inclusief

Tegenovergestelden

autimse-onvriendelijkheid
autisme-ontoengankelijkheid
autisme-fobisch

In andere talen

autism-friendly
autist-friendly
autistic-friendly
Autismus-freundlich

Ontwikkeling

2002Vermeulen
De eerste Nederlandstalige auteur die de term autismevriendelijk gebruikt is de Vlaamse pedagoog Peter Vermeulen. Hij schrijft er over in zijn boek Voor alle duidelijkheid: Leerlingen met autisme in het gewoon onderwijs. Ook in de Engelstalige literatuur lijkt het concept 'autism friendly' rond de eeuwwisseling zijn intrede te doen.
Rond 2007Media
Het concept wordt opgepikt door Nederlandse media en experts op het gebied van autisme.
2009Fonds Psychische Gezondheid
Het Fonds Psychische Gezondheid origaniseert een themadag "Hoe autismevriendelijk bent u?"

Samenstelling

De term autismevriendelijkheid is afgeleidt van bestaande vriendelijkheidsconcepten, zoals klantvriendelijkheid, rolstoelvriendelijkheid en kindvriendelijkheid. Het is samengesteld uit "autisme" en "vriendelijkheid".

"Autisme" verwijst hier naar autistische mensen. De term "vriendelijkheid", "toegankelijkheid" of "inclusiviteit" wil hier zeggen dat er rekening wordt gehouden met de beperkingen of kwetsbaarheden van de betreffende doelgroep, zodat zij ook op een prettige en veilige manier gebruik kunnen maken van de ruimte of voorziening of deel kunnen nemen aan de activiteit.

Autismevriendelijk bevorderd het functioneren van autistische mensen. In het tegenovergestelde "autisme-onvriendelijkheid" is iets onplezierig, onbruikbaar of zelfs schadelijk voor autistische mensen, waarmee autistisch functioneren ondermijnt wordt.

autisme

met betrekking tot autistische mensen

vriendelijkheid

rekening houden met specifieke behoeften

autismevriendelijk

rekening houdend met de specifieke behoeften van autisten

Kritiek

1Doet geen recht aan verschillen tussen autisten

Autismevriendelijkheid als kenmerk, methode of kwaliteitslabel suggereert dat alle autisten om dezelfde benadering vragen. Zo begrepen doet de term geen recht aan de verschillen tussen autisten onderling. In deze visie zou een dienst of organisatie eerder 'autist-vriendelijk' moeten zijn - door rekening te houden met wat elk autistische persoon uniek maakt.

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

In autismevriendelijk Nederland hebben overheid en burgers de intentie om rekening te houden met de specieke behoeften van hun kwetsbare inwoners en medemensen. Ze zijn zich ervan bewust dat autisten tot die categorie behoren en in elk geval hulpverleners, overheidsdienaren en beheerders van openbare ruimtes weten hoe zij concreet autismevriendelijk kunnen zijn.