Autisme als contextblindheid

Autisten maken minder gebruik van contextuele informatie dan niet-autisten.

Belang

 
Het kan zomaar gebeuren dat een autist zich alle details van een film herinnert, maar niet in een paar zinnen kan uitleggen waar de film over gaat. Autisten hebben soms namelijk moeite om te selecteren wat relevant is om te vertellen. Voor hen lijkt alles even belangrijk. De theorie van autisme als contextblindheid geeft hier een verklaring voor.
 

Autismepaspoort

 
Naam theorie Contextblindheid
Auteur Peter Vermeulen
Beroep orthopedagoog
Instelling Autisme Centraal
Nationaliteit België
Medestanders Centrale Coherentie, Executieve Functie
Tegenstanders Geestesblindheid
 

Stellingen

1
Het gebrek aan sociaal begrip bij sommige kinderen met autisme hangt samen met hun lage verbale intelligentie. Bij hoogfunctionerende volwassenen met autisme is het sociaal begrip veel beter ontwikkeld.
2
Er is een verschil in de prestatie op sociaal cognitieve testen en prestatie in de dagelijkse praktijk. Daarom zijn sociale testresultaten minder bruikbaar als basis voor behandeling of dienstverlening.
3
Hoe we ergens op reageren hangt af van de context. Contextsensitiviteit is het vermogen om gepast te reageren in een situatie, door in je betekenisgeving gebruik te maken van contextinformatie.
4
Bij hoogfunctionerend volwassenen is sprake van een verminderde contextsensitiviteit. Deze contextinsensitiviteit is zowel een gebrek als een kracht.
5
Sociale competentie is het vermogen om kennis van de normen en regels flexibel toe te passen in verschillende contexten. Programma's moeten zich daarom niet richten op algemene vragen (hoe begin je een gesprek), maar op contextspecifieke vragen (hoe begin je een gesprek met iemand die in het ziekenhuis ligt).
6
Sociale Verhalen, bijvoorbeeld, zijn een bruikbaar hulpmiddel voor autisten. In plaats van sociale verhalen te schrijven over bepaalde vaardigheden, moeten we ze maken voor bepaalde contexten.

Ontwikkeling

  • 1943Kanner

    De Amerikaanse kinderpsychiater Leo Kanner schrijft als één van de eerste over autisme. Hij gebruikte niet het woord "context" niet. Maar hij merkte al wel op de kinderen die hij beschrijft moeite hebben met het aanpassen van betekenissen aan wisselende contexten.
  • 1970Pribram

    De Amerikaanse psychiater en neurochirurg Karl Pribram werpt in een lezing de hypothese op "dat het autistische kind gebrekkig is in contextgevoelige processen".
  • 1989Frith

    De Britse onderzoekster Uta Frith publiceert haar boek Autism: Explaining the Enigma lezing . Hierin presenteert ze haar theorie dat autisten moeite hebben met het opbouwen van hun ervaringen tot een samenhangend geheel. Ze zien de bomen (waarnemingen) maar niet het bos (context). Ze noemt dit 'zwakke centrale coherentie'.
  • 1991-1995Happé

    De Britse onderzoekster Francesca Happé past de relevantie theorie van cognitie en communicatie toe op autisme. Autisten verwerken meer contextinformatie, waardoor ze ook een grotere verzameling aan contexten hebben om uit te selecteren.
  • 2005 Courchesne & Pierce

    De Amerikaanse neurowetenschappers Eric Courchesne en Karen Pierce stellen de hypothese dat er in autisme sprake is van versterkte "lokale verbindingen", die gedetailleerde informatieverwerking mogelijk maken, maar verzwakte "lange-afstand verbindingen", waardoor deze informatie onvoldoende geïntergreerd wordt in het bestaande netwerk van betekenisgevende contexten. Zonder centrale aansturing is het lastig om meerdere bronnen de meest belangrijke informatie te selecteren.
  • 2009Vermeulen

    De Belgische orthopedagoog Peter Vermeulen publiceert zijn boek Autisme als contextblindheid. Hierin presenteert hij autisme als een uitdaging in gedeelde betekenisgeving. Hij stelt dat autisten moeite hebben om, uit de beschikbare verzameling aan contextinformatie, die informatie te selecteren die andere mensen waarschijnlijk bedoelen, en andere informatie te negeren.
  • 2014Baez & Ibanez

    De Argentijnse cognitieve wetenschappers Sandra Baez en Agustin Ibanez publiceren een onderzoek naar het effect van context informatie op sociale beperkingen in volwassen met Asperger syndroom. Zij concluderen dat autisten minder goed presteren op taken waarbij je gebruik moet maken van contextinformatie om een sociale situatie te begrijpen, terwijl ze even goed als anderen presteren op cognitieve taken waarbij geen contextinformatie nodig is.
  • 2016Souza

    In een onderzoek naar het effect van contextinformatie op het visueel korte-termijn geheugen van hoogfunctionerende autisten bevestigen Portugese onderzoekers de hypothese van Vermeulen dat autisten contextinformatie even goed waarnemen, maar anders gebruiken dan typisch ontwikkelde mensen.

Ontvangst en discussie

Wetenschap

Argentinië en Portugal
In tegenstelling tot de Geestesblindheid theorie van autisme, waar heel veel onderzoek naar gedaan is, heeft de Contextblindheid theorie tot nu toe nog maar weinig wetenschappelijke interesse gewekt. Het lijkt dat vooral onderzoekers in minder prominente landen zich er mee bezig houden, zoals bijvoorbeeld Argentinië en Portugal.

Gemeenschap

Autismeforums
De contextblindheid theorie is vooral bij autisten in België en Nederland bekend, maar ook internationaal zijn er autisten die een cursus van Peter Vermeulen hebben bijgewoond of zijn boek gelezen hebben. Autisten vinden de theorie over het algemeen een goede verklaring voor hun sociale problemen. "De theorie lost mijn sociale problemen niet op, maar zorgt wel dat ik begrijp waarom ik soms moeite heb met sociale situaties." Het boek van Vermeulen is dan ook een van de boeken die aangeraden wordt als goede literatuur over autisme

Betekenis voor autismevriendelijk Nederland

 
In autismevriendelijk Nederland wordt er rekening mee gehouden dat de betekenis die de meeste mensen intuïtief selecteren op basis van informatie over de context niet altijd dezelfde betekenis is die autisten er ook aan geven.
 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *